Women’s Protests in Poland in 2015-2021 in the Context of Charles Tilly’s Approach to Social Movements

No.3(2025)

Abstract

The paper explores the women’s movement in Poland in the second and third decade of the 21st century. It applies the theoretical framework developed by Charles Tilly to present how the protests of Poles in 2016 and 2020 corresponded to the constituting features of social movements. Based on desk research of documentation of the protests by the protesters themselves, media and researchers, the paper highlights how protesters used the social movement repertoire and WUNC manifestations (worthiness, unity, numbers, commitment) to address the recurring problem of women’s reproductive rights in two latest manifestations of the struggle that has been a major component of Polish feminism since its origins.


Keywords:
Charles Tilly; feminism; women’s protests; All-Poland Women’s Strike; reproductive rights; Poland; social movements
References

Act of 7 January 1993 on Family Planning, Protection of the Human Foetus and Condition of Admissibility of Pregnancy Termination. Journal of Laws of 1993, no. 17, item 78 (Poland).

Almeida, P. (2019). Social Movements. The Structure of Collective Mobilisation. Oakland: University of California Press.

Bauchrowicz-Tocka, M. (2020). Ewolucja celów Ligi Kobiet w latach 1945–1989 w świetle jej statutów. Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych, 1(8), 176–193. DOI 10.15290/cnisk.2020.01.08.09

Bernhard, M. (2021). Democratic Backsliding in Poland and Hungary. Slavic Review, 80(3), pp. 585–607. DOI: https://doi.org/10.1017/slr.2021.145

Bień-Kacała, A., & Drinóczi, T. (2023). Abortion law and illiberal corts: spotlight on Poland and Hungary. In Ziegler M. (Ed.), Research Handbook on International Abortion Law. Cheltenham, Northampton: Elgar.

Bożewicz, M. (2023). Stosunek Polaków do aborcji (Komunikat z badan nr 47/2023). Warszawa: CBOS.

Buechler, S. M. (2006). The Strange Career of Strain and Breakdown Theories of Collective Action. In D.A. Snow, S.A. Soule, & H. Kriesi (Eds), The Blackwell Companion to Social Movements (pp. 47–66). Oxford: Blackwell Publishing.

Caiani, M. (2023). Framing and social movements. Discourse Studies, 25(2).

Carty, V. (2018). Social Movements and New Technology. New York, NY: Routledge.

Chesters, G., & Welsh, I. (2011). Social Movements. The Key Concepts. London and New York, NY: Routledge.

Chmura-Rutkowska, I., Duda, M., Mazurek M., & Sołtysiak-Łuczak, A. (2016). Gender w podręcznikach. Projekt badawczy. Raport. Warszawa: Fundacja Feminoteka.

Chrzczonowicz, M. (2016, July 7). Zandberg on abortion. A lot of truth, a little falsehood. OKO.Press. https://oko.press/zandberg-o-aborcji-duzo-prawdy-troche-falszu?

Chrzczonowicz, M. (2020, December 29). 66 proc. Polaków za prawem do aborcji. Rekordowy wynik w sondażu Ipsos dla OKO.press. OKO.Press. https://oko.press/66-proc-za-prawem-do-aborcji/

Cieślik-Florczyk, M. (2013). Problemy współczesnej kobiety w kontekście wizerunku kreowanego przez programy wyborcze partii politycznych z 2011 roku. Świat Idei i Polityki, 12, 11–25.

Director of the National Mechanism for the Prevention of Torture. (2021). Jak poprawić zachowania policji – raport KMPT z komisariatów po protestach Strajku Kobiet [Report]. Biuletyn Informacji Publicznej RPO. https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/Policja-zatrzymania-demonstracje-strajk-kobiet-raport-KMPT

Constitutional Tribunal. (2020a). Case documentation no. K 1/20. https://ipo.trybunal.gov.pl/ipo/Sprawa?&pokaz=dokumenty&sygnatura=K%201/20

Constitutional Tribunal. (2020b). Ruling no. K 1/20. https://trybunal.gov.pl/postepowanie-i-orzeczenia/wyroki/art/11300-planowanie-rodziny-ochrona-plodu-ludzkiego-i-warunki-dopuszczalnosci-przerywania-ciazy

Czerwiński, M., Dropek, M., Kruszka, M., Maciejewski, A., & Mazur, S. (2024). Długi marsz do równości. Monitoring i zabezpieczenie wolności zgromadzeń. Fundacja Równość.org.pl. https://rownosc.org.pl/projekty/dlugi-marsz-do-rownosci/

Daśko, N. (2021). Zakaz zgromadzeń w Polsce w okresie stanu epidemii a odpowiedzialność karna. Przegląd Prawa Konstytucyjnego, 5(63), DOI 10.15804/ppk.2021.05.12

della Porta, D. (2014). Methodological Practices in Social Movement Research. Oxford: Oxford University Press.

della Porta D., & Diani, M. (2020). Social movements. An introduction. Hoboken: Wiley Blackwell.

Diani, M. (2003). Introduction: Social Movements, Contentious Actions and Social Networks: “From Metaphor to Substance?”. In Diani M., & McAdam P. (Eds), Social movements and networks. Rational approaches to collective actions (pp. 105–122). Oxford: Oxford University Press.

Dziemidok-Olszewska, B., & Michalczuk-Wlizło, M. (2024). Kobiety a wybory parlamentarne w Polsce w 2023 r.. Czasopismo Naukowe Instytutu Studiów Kobiecych, 1(16).

Dzwonkowska-Godula, K. (2022). Samopomoc i samoobsługa aborcyjna w czasach niepewności, Kultura i społeczeństwo, 66(1), 25–52.

Fidelis, M. (2020). Kobiety, komunizm i industrializacja w powojennej Polsce, Warszawa: Wydawnictwo WAB.

Fidelis, M., Klich-Kluczewska, B., Perkowski P., Stańczak-Wiślicz K. (2020). Kobiety w Polsce, 1945–1989: Nowoczesność - równouprawnienie – komunizm. Kraków: Wydawnictwo Universitas.

Firgolska, A. (2022). Policyjne represje a mobilizacja osób uczestniczących w protestach społecznych w Warszawie w 2020 i 2021 r. Warszawa: Wydział Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego.

Flis, D. (2021). Ani jednej więcej. Dziesiątki tysięcy w Warszawie, kolejne protesty w całej Polsce. OKO.Press. https://oko.press/ani-jednej-wiecej-protesty-po-smierci-izabeli-z-pszczyny-aktualizowany/

Frąckowiak-Sochańska, M., Zawodna-Stephan, M., Żurek, A., Brzozowska-Brywczyńska, M., & Nymś-Górna, A. (2022). Wstęp: Socjologiczne spojrzenie na Strajk Kobiet. Studia Socjologiczne, 1(244), 5–7.

Fundacja Centrum Praw Kobiet. (2020). Zbieramy podpisy! https://cpk.org.pl/zbieramy-podpisy/

Gliński, P. (2011), Twenty Years of Civil Society in Poland? Polish Sociological Review, 3(175). https://www.jstor.org/stable/41275208

Goodwin, J., & Jasper, J. M. (2004). Rethinking Social Movements. Structure, Meaning and Emotion. Lanham: Rowman & Littlefield Publishers.

Górnicka-Boratyńska, A. (2020). Chcemy całego życia. Warszawa: Czarna Owca.

Graff, A. (2014). Report from the gender trenches: War against ‘genderism’ in Poland. European Journal of Women’s Studies, 21(4), 431–435. https://doi.org/10.1177/1350506814546091

Jarska, N., & Perkowski, P. (2016). Droga do władzy? Kobiety w PZPR 1948-1989. Pamięć i Sprawiedliwość, 1(27), 231–246. https://cejsh.icm.edu.pl/cejsh/element/bwmeta1.element.desklight-f56f5b59-ea8e-45e4-9f0d-6b3644ed2abc

Jasper, J. M. (2007). Cultural Approaches in the Sociology of Social Movements. In Klandermans B., Roggeband C. (Eds.), Handbook of Social Movements Across Disciplines (pp. 111–156). New York: Springer.

Kapelańska-Pręgowska, J. (2021). The Scales of the European Court of Human Rights: Abortion Restriction in Poland, the European Consensus, and the State’s Margin of Appreciation. Health and Human Rights Journal, 23(2).

Kiełczykowska, A. (2020). Strajk Kobiet: Posłanka Lewicy Magdalena Biejat składa zawiadomienie do prokuratury. Chodzi o użycie gazu podczas protestów. Polska Times. https://polskatimes.pl/strajk-kobiet-poslanka-lewicy-magdalena-biejat-sklada-zawiadomienie-do-prokuratury-chodzi-o-uzycie-gazu-podczas-protestow/ar/c1-15309797

Korolczuk, E., Kowalska, B., Snochowska-Gonzalez, C., & Ramme, J. (2019). Bunt kobiet: czarne protesty i strajki kobiet. Gdańsk: Europejskie Centrum Solidarności.

Kosiewski, P. (2021). Język rewolucji. Warszawa: Fundacja Batorego. https://www.batory.org.pl/wp-content/uploads/2021/02/Jezyk-rewolucji_ostateczna.pdf

Kosiewski, P. (2023). 22 października 2020: pamięć protestu. Warszawa: Fundacja Batorego. https://www.batory.org.pl/wp-content/uploads/2023/10/22.pazdziernika.2020.Pamiec.protestu_zbior.tekstow.pdf

Kościelniak, M. (2020). Transformacja i aborcja. Genealogia „kompromisu aborcyjnego. Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej, 27. doi: https://doi.org/10.36854/widok/2020.27.2247

Kotowska-Wójcik, O., & Luty-Michalak, M. (2019). Udział kobiet w życiu publicznym – Polska na tle innych krajów. Warszawa: Kancelaria Senatu. https://www.senat.gov.pl/gfx/senat/pl/senatekspertyzy/5329/plik/oe-277_internet.pdf

Kowalczyk, K. (2019). Wpływ prokościelnych grup interesu na ustawodawstwo. Casus regulacji antyaborcyjnych w Sejmie VIII kadencji. Annales Universitatis Maria Curie-Skłodowska, 26(1), Sectio K.

Kozub-Karkut, M. (2017). Religia w dyskursie polityki – polski spór o aborcję. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, Lublin – Polonia, 24(2), Sectio K. DOI:10.17951/k.2017.24.2.237

Kriesi, H. (1995). The Political Opportunity Structure of New Social Movements: Its Impact on Their Mobilization. In J. C. Jenkins, & B. Klandermans (Eds.), The Politics of Social Movements (pp. 167–198). University of Minnesota Press.

Kriesi, H. (2006). Political Context and Opportunity. In D. A. Snow, S. A. Soule, & H. Kriesi (Eds.), The Blackwell Companion to Social Movements (pp. 67–90). Oxford: Blackwell Publishing.

Kriesi, H., Koopmans, R., Duyvendak, J. W., & Giugni, M. G. (1995). New Social Movements in Western Europe, A Comparative Analysis. London: Routledge.

Kromer, O., Krawczyk, D., Kondzińska, A., Wojtczuk, M. (2020). Manifestacja Strajku Kobiet: od pikniku do przepychanek z policją. Posłanka zaatakowana gazem. Gazeta Wyborcza. https://warszawa.wyborcza.pl/warszawa/7,54420,26557290,manifestacja-strajku-kobiet-od-pikniku-do-przepychanek-z-policja.html

Krzyżanowska, N. (2012). Kobiety w (polskiej) sferze publicznej. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Kubal, A. (2023). The Women’s Complaint: sociolegal mobilization against authoritarian backsliding following the 2020 abortion law in Poland. Journal of Contemporary Central and Eastern Europe, 31(3), 585–605. https://doi.org/10.1080/25739638.2023.2258609

Langman, L., & Benski, T. (2019). Global Justice Movements: Past, Present and Future. In Berberoglu B. (Ed.), The Palgrave Handbook of Social Movements, Revolution and Social Transformation (pp. 303–324). Palgrave Macmillan.

Larana, E., Johnston H, & Gusfield J. R. (2004). New Social Movements. From Ideology to Identity. Philadelphia: Temple University Press.

Le Bon, G. (2013). Psychologia tłumu. Kęty: Wydawnictwo Marek Derewiecki.

Leitz, L. (2021). Power and Protest: How Marginalized Groups Oppose the State and Other Institutions. Bingley: Emerald Publishing.

Łozowska, H. (2020). Dziewuchy Dziewuchom na Facebooku. Funkcjonowanie grupy w nowych mediach i jej oddziaływanie na wydarzenia pozawirtualne. Media - Kultura - Komunikacja Społeczna, 2(15), 97–113. https://doi.org/10.31648/mkks.5142

Magdziarz, A., Santora M. (2021). Women Converge on Warsaw, Heightening Poland’s Largest Protests in Decades. The New York Times. https://www.nytimes.com/

Makarewicz, A. (2019). Resisting gender recognition in Poland: a process of social exclusion. Polish Political Science Review, 7(2). https://doi.org/10.2478/ppsr-2019-0011

Margolis, H. (2019).“The Breath of the Government on My Back”. Attacks on Women’s Rights in Poland, Human Rights Watch. https://www.hrw.org/report/2019/02/06/breath-government-my-back/attacks-womens-rights-poland

Mayo, M. (2005). Global Citizens. Social movements and the challenge of globalization. London and New York, NY: Zed Books.

McAdam, D., McCarthy, J. D., & Zald, M. N. (1996). Comparative Perspectives on Social Movemenets. Political Opportunities, Mobilising Structures and Cultural Framings. Cambridge: Cambridge University Press.

Meyer, D. S., Luppo, L. (2007). Assessing the Politics of Protest: Political Science and the Study of Social Movements. In Klandermans B., Roggeband C. (Eds.), Handbook of Social Movements Across Disciplines (pp. 111–156). New York: Springer.

Meyer, D. S., Whittier, N., & Robnett, B. (2002). Social Movements: Identity, Culture, and the State. Oxford: Oxford University Press.

Merton, R. K. (1968). Social Theory and Social Structure. New York: The Free Press.

Michalczuk-Wlizło, M. (2023). Termination of Pregnancy as the Subject of Proceedings Against Poland before the European Court of Human Rights, Przegląd Prawa Konstytucyjnego, 6, 398–401.

Nowicka, H., Lewandowska, A., Uziak, W., & Grymula U. (2020). Mówię: DOŚĆ! Katoliczki przeciw wyrokowi TK. Publicystyka ngo.pl. https://publicystyka.ngo.pl/mowie-dosc-katoliczki-przeciw-wyrokowi-tk-list

Oberschall, A. (1973). Social Conflict and Social Movements. New Jersey: Prentice Hall.

Ogólnopolski Strajk Kobiet. (2022). Co robimy. http://strajkkobiet.eu/

Palczewski, M. (2023). Rama hejtu w „Wiadomościach” TVP. Studium przypadków. In Barańska-Szmitko A., Filipczak-Białkowska A. (Ed.), Teorie praktyki i komunikacji 2. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Pamuła, N. (2020). „Czy adoptowałeś już niepełnosprawne dziecko?”: przyczynek do analizy niepełnosprawności w dyskursie pro-choice w Polsce. Teksty Drugie, 2020, 2, 86–103. DOI: 10.18318/td.2020.2.6

Płonka-Syroka, B. (2023). Pandemia COVID -19 (2020 – 2022) zagrożeniem dla zdrowia publicznego w Polsce i systemu jego ochrony. Zeszyty Naukowe Collegium Witelona, 47(2), 27–50.

Polletta, F. (2004). Culture is Not Just in Your Head. In Goodwin J., & Jasper J. M. (Eds.), Rethinking Social Movements. Structure, Meaning and Emotion. Lanham: Rowman & Littlefield Publishers.

Ramme, J., & Snochowska-Gonzalez, C. (2017). Solidarność mimo różnic – solidarność dzięki różnicom. Działaczki Ogólnopolskiego Strajku Kobiet. Praktyka Teoretyczna, 30(4), 75–100. https://doi.org/10.14746/prt.2018.4.3

Rzecznik Praw Obywatelskich. (2019). Podkarpacie – bez zabiegów przerywania ciąży. Rzecznik pyta o to rzeszowski NFZ. https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/podkarpacie-%E2%80%93-bez-zabiegow-przerwania-ciazy-rpo-pyta-rzeszowski-nfz

Sala, Ł., & Orłowski, M. (2020). Marsz na Warszawę - 8. dzień protestów przeciwko zaostrzeniu prawa aborcyjnego po wyroku Trybunału Konstytucyjnego. Gazeta Wyborcza. https://wyborcza.pl/56,140981,26464497,marsz-na-warszawe-8-dzien-protestow-przeciwko-zaostrzeniu.html?_ga=2.4849909.794547209.1655408168-249158259.1598947350

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. (n.d.). Druki sejmowe. https://orka.sejm.gov.pl/

Sielska, A. (2015). Dyskryminacja instytucjonalna kobiet na polskim rynku pracy. Wroclaw Economic Review Acta Universitatis Wratislaviensis, 21(2), Article 3697.

Sikorska-Kowalska, M. (2019). Warunki rozwoju polskiego feminizmu na przełomie XIX i XX wieku. Fabrica Societatis, 2, 143–159. DOI: 10.34616/fs.19.2.143.159

Slany K., Struzik J., Wojnicka K. (2011). Rozwój refleksji genderowej i studiów nad społeczno-kulturową tożsamością płci w Polsce. In Slany K., Struzik J., Wojnicka K. (Eds.), Gender w społeczeństwie polskim (pp. 7–16). Kraków: Nomos.

Słowiński, S. (2020, December 27). O męskim wsparciu Strajku Kobiet. Gazeta Wyborcza. https://wyborcza.pl/7,75968,26635359,o-meskim-wsparciu-strajku-kobiet.html

Suchomska, J., & Urzędowska, D. (2021). Działania protestacyjne strajku kobiet w ujęciu teorii nowych ruchów społecznych. Dyskurs&Dialog, 1. DOI 10.5281/zenodo.5040790

Suska, A. (2019). Pierwsze posłanki Sejmu Ustawodawczego II Rzeczypospolitej Polskiej. Historyczno-politologiczne refleksje w stulecie praw wyborczych kobiet. Społeczeństwo i Polityka, 1(58).

https://vistula.edu.pl/wp-content/uploads/2022/02/123-suska-artykua.pdf

Szczepaniak, I. (2022). Policja a protesty Strajku Kobiet – perspektywa kryminologiczno-socjologiczna. Archiwum Kryminologii, 44(2), 107–147. DOI 10.7420/AK2022.01.

Szwed, A., & Jędrzejek, M. (2021). Usłyszeć głos katoliczek. Miesięcznik Znak. https://www.miesiecznik.znak.com.pl/uslyszec-glos-katoliczek-jedrzejek-szwed/

Tarrow, S. G. (2011). Power in Movement. Social Movements and Contentious Politics. Revised and Updated Third Edition. Cambridge: Cambridge University Press.

Tilly, C. (2003). The Politics of Collective Violence. Cambridge: Cambridge University Press.

Tilly, C., Castaneda, E., & Wood, L. J. (2020), Social movements, 1768-2018. New York: Routledge.

Tilly, C., & Tarrow, S. (2015). Contentious Politics. Oxford: Oxford University Press.

Touraine A., Dubet F., Wieviorka M. & Strzelecki J. (1983). Solidarity : the analysis of a social movement : Poland, 1980-1981. Cambridge: Cambridge University Press.

Waszkiewicz, E. (2009). Regulacje prawne równego statusu kobiet i mężczyzn w III Rzeczypospolitej Polskiej. Acta Universitatis Wratislaviensis Przegląd Prawa i Administracji, 79, 277–294. Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego. https://repozytorium.uni.wroc.pl/Content/99281/14_E_Waszkiewicz_Regulacje_prawne_rownego_statusu_kobiet_i_mezczyzn_w_III_Rzeczypospolitej_Polskiej.pdf

Wickström, A., Lund, R. W. B., Meriläinen, S., Øyslebø Sørensen, S., Vachhani, S. J., & Pullen, A. (2021). Feminist Solidarity: Practices, Politics and Possibilities. Gender, Work and Organization, 28(3), 857–863. https://doi.org/10.1111/gwao.12689

Witkowski, P. (2021). Główne narracje polskiej skrajnej prawicy w pierwszym roku pandemii COVID-19 – analiza narracyjna. Rocznik Bezpieczeństwa Międzynarodowego, 15(1). https://doi.org/10.34862/rbm.2021.1.10

Zabrzewska, A., & Dubrow, J. K. (2021). Gender, Voice and Violence in Poland. Women’s Protests during the Pandemic. Warszawa: IFiS PAN Publishers.

Metrics

0

Crossref logo

0


0

Views

0

PDF views