The influence of the position of political parties in the district council on the election of the staroste. Evidences from Poland

No.1(2025)

Abstract

Despite the growing number of studies devoted to the intricacies of the functioning of local government units in Poland (communes, districts and provinces), it is difficult to point to a scientific study that focuses on districts and the influence of the position of political parties operating at the level of legislature on the election of the staroste as the chairman of the executive. The paper is intended to fill this urgent research gap. The conducted research based on the use of methods and techniques - mainly comparative analysis and statistical analysis - as well as the nationwide data leads to the conclusion that the position of the staroste party (in the district) is weaker than the position of the president party (in the commune) and the marshal party (in the province). In other words, the leading parties operating in districts have the weakest position among the leading parties in all types of local government units included in the study.


Keywords:
staroste; district; local politics; political parties; coalitions; Poland
Author biography

Kamil Glinka

University of Wrocław

Kamil Glinka - political scientist, obtained his doctorate (2018) and habilitation (2024) at the University of Wroclaw. He conducts research on public governance, political systems, regional/urban politics and policy in Central and Eastern Europe, with particular emphasis on the Visegrad Group (V4).

Kamil Glinka served as a manager or contractor of several research projects financed by the European Commission (EC), the International Visegrad Fund (IVF), the National Science Center and the Ministry of Science and Higher Education of the Republic of Poland. He is a member of the international research network 'Observatory on Local Autonomy' led by the University of Lille (France). He conducted research at the European University Institute (EUI) in Florence (Italy), Masaryk University in Brno (Czechia), and Lund University (Sweden)

Kamil Glinka is an active researcher who maintains contacts with researchers interested in Central and East European politics. He organizes and participates in international conferences and symposia (including IPSA, ECPR, EURA, CEPSA congresses). 

References

Alba, C. R., Navarro, C. (2006). Mayors and Local Administrators: A Puzzling Relationship. In: H. Bäck, H. Heinelt, A. Magnier, The European Mayor: Political Leaders in the Changing Context of Local Democracy (pp. 287-309). Wiesbaden: VS Verlag für Sozialwissenschaften.

Alberski, R. (2008). Struktura rywalizacji wyborczej. In. R. Alberski, Wybory samorządowe na Dolnym Śląsku w 2006 roku. Wzorce rywalizacji w lokalnych systemach politycznych (pp. 65-83), Wrocław: Wydawnictwo „Profil”.

Alberski, R. (2010). System wyborczy do sejmików województw w Polsce. Gra o zmiennych regułach. In. R. Alberski, M. Cichosz, Ł. Tomczak, Wybory do sejmików województw w 2006 roku (pp. 11-18). Wrocław: Wydawnictwo Marina.

Alberski, R. (2017). Niekompetentny wyborca? Głosy nieważne w wyborach do sejmików województw, In. R. Alberski, M. Cichosz, Gra o regiony 2014. Wybory do sejmików województw (pp. 333-354). Wrocław: Instytut Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego.

Alberski, R. (2024). Lepsze wrogiem dobrego? Ewolucja systemu wyborczego do sejmików województw w latach 1998-2002. In: R. Alberski, M. Cichosz, Ł. Tomczak, Gra o regiony 1998 i 2002. Wybory do sejmików województw w Polsce (pp. 27-40). Wrocław: Wydawnictwo Uniwersytetu Wrocławskiego.

Antoszewski, A. (2012). Rywalizacja o władzę w miastach Dolnego Śląska. Uwagi wprowadzające. In. D. Skrzypiński, Rywalizacja o prezydenturę w miastach Dolnego Śląska (pp. 11-27). Wrocław: Wydawnictwo Marina.

Boynton, R. P., Wright, D. S. (1971). Mayor-Manager Relationships in Large Council-Manager Cities: A Reinterpretation. Public Administration Review, 31(1). 28-36.

Bryson, J., Sancino, A., Benington, J., Sørensen, E. (2017). Towards A Multi-Actor Theory Of Public Value Co-Creation. Public Management Review, 19(5). 640-654.

Buczkowski, K. (2021). Parlamentarne propozycje wprowadzenia bezpośrednich wyborów starostów i marszałków województw. Przegląd Prawa Konstytucyjnego, 4(26). 259-272.

Cepiku, D., Mastrodascio, M. (2021). Leadership Behaviours in Local Government Networks: An Empirical Replication Study. Public Management Review, 23(3). 354-375.

Craps, M., Vermeesch, I., Dewulf, A., Sips, K., Termeer, K., Bouwen, R. (2019). A Relational Approach to Leadership for Multi-Actor Governance. Administrative Sciences, 9(1). 1-12.

Cristofoli, D., Trivellato, B., Sancino, A., Maccio’, L., Markovic, J. (2021). Public Network Leadership and the Ties that Lead. Journal of Management and Governance, 25(1), 251-274.

Czapiewski, T., Miszczuk, R. (2019). Wpływ zmian polskiego prawa wyborczego w 2018 roku na proces przygotowania i przeprowadzenia wyborów. Acta Iuris Stetinensis, 3. 53-80.

Della Porta, D. (2008). Comparative analysis: case-oriented versus variable-oriented research. In. D. Della Porta, M. Keating, Approaches and Methodologies in the Social Sciences (pp. 198-222). Cambridge: Cambridge University Press.

Denters, B. (2006). Duo or Duel? the Relations between Mayors and Councils in Democratic Local Government. In: H. Bäck, H. Heinelt, A. Magnier, The European Mayor: Political Leaders In The Changing Context Of Local Democracy (pp. 271-285). Wiesbaden: VS Verlag für Sozialwissenschaften.

Denters, S., Steyvers, K., Klok, P. J., Cermak, D. (2018). Political Leadership In Issue Networks: How Mayors Rule Their World? In: H. Heinhelt, A. Magnier, M. Cabria, H. Reinaert, Political Leaders and Changing Local Democracy. The European Mayor (pp. 273-296). Cham: Springer.

Drzonek, M. (2013). Reelekcje prezydentów w wyborach bezpośrednich w Polsce. Kraków: Dante.

Drzonek, M. (2016). Wielokadencyjność bez afiliacji partyjnej? Spostrzeżenia po reelekcjach „wiecznych prezydentów” w 2014 r. Przegląd Politologiczny, 1. 81-89.

Drzonek, M. (2019a). Wieczni prezydenci. Dwa przypadki trójmiejskie. Kraków: Ośrodek Myśli Politycznej.

Drzonek, M. (2019b). Im dłużej tym „bezpartyjniej”? Włodarze dużych miast w wyborach 2002–2018. Przegląd Politologiczny, 2. 123-140.

Drzonek, M. (2022). Wieczni prezydenci. Przypadek Świnoujścia. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.

Drzonek, M. (2023). Wieczni prezydenci. Przypadek Rzeszowa. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.

Drzonek, M. (ed.) (2014). Partyjnie czy bezpartyjnie? Szkice o zdobywaniu władzy lokalnej. Szczecin: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego.

Egeberg, M., Trondall, J. (2009). Political leadership and bureaucratic autonomy: Effects of agencification, Governance, 22(4). 673-688.

Elkin, S. (1987). City and Regime in the American Republic. Chicago: University of Chicago Press.

Flis, J. Stolnicki, D. (2017). JOW-y w gminach: lokalne partie władzy a nowe reguły rywalizacji. Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny, 3. 253-366.

Gendźwiłł, A. (2020). Wybory lokalne w Polsce. Uczestnictwo, konkurencja i reprezentacja polityczna w demokracjach mniejszej skali. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Gendźwiłł, A., Żółtak, T. (2016). Skutki wprowadzenia okręgów jednomandatowych w wyborach lokalnych. Studia Regionalne i Lokalne, 3. 94-116.

Gendźwiłł, A., Żółtak, T. (2020). Ile partii w samorządzie? Partie sejmowe i listy lokalne w wyborach władz gmin w latach 2002–2018. Studia Regionalne i Lokalne, 2. 40-66.

Glinka, K. (2020a). The Urban Regime Theory in Political Science Research - The Possibilities and Limitations of Implementation. Polish Political Science Review, 8(2). 1-21.

Glinka, K. (2020b). Polityka miejska w marketingu prezydentów największych miast Dolnego Śląska. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Glinka, K. (2021). Polityczne konsekwencje zmiany formuły wyborczej i wprowadzenia ograniczeń w kandydowaniu - przypadek wyborów do rad dużych i średnich miast województwa dolnośląskiego z lat 2014 i 2018. Przegląd Prawa Konstytucyjnego, 2(6). 155-172.

Glinka, K. (2023). Przeskalowanie urban governance. Doświadczenia miast wojewódzkich w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Glinka, K. (2024). W „oparach” drugiego etapu reformy samorządowej. Dwa wymiary aktywności samorządu województwa. In. R. Alberski, M. Cichosz, Ł. Tomczak, Gra o regiony 1998 i 2002 Wybory do sejmików województw w Polsce (pp. 13-25). Wrocław: Instytut Politologii Uniwersytetu Wrocławskiego.

Glinka, K., Klonowski, M., Niemczyk, K., Onasz, M. (2023). Impact of the Election Formula Change on the Structure of Competition in Local Legislatures: Lessons from Poland. Czech Journal of Political Science, 1. 25-42.

Gresley, S., Stoker, G. (2008). Mayors and urban governance: Developing a facilitative leadership style. Public Adminsitration Review, 64(8). 722-230.

Gresley, S., Stoker, G. (2009). Urban political leadership. In: J. S. Davies, D. L. Imbroscio. Theories of Urban Politics (pp. 125-136). Thousand Oaks, CA: Sage.

Haus, M., Erling Klausen, J. (2011). Urban Leadership and Community Involvement: Ingredients for Good Governance? Urban Affairs Review, 47(2). 256-279.

Haus, M., Sweeting, D. (2006). Local Democracy and Political Leadership: Drawing A Map. Political Studies, 54(2). 267-288.

Heyes, K., Chang, S. (1990). The Relative Efficiency of City Manager and Mayor-Council Forms of Government. Southern Economic Journal, 57(1). 167-177.

Hlepas, N., Chantzaras, T., Getimis. P. (2018). Effective Mayoral Leadership in Council-Manager Cities: Reassessing the Facilitative Model. In: H. Heinelt, A. Magnier, M. Cabria, H. Reynaert, Political Leaders and Changing Local Democracy: The European Mayor (pp. 209-241). Cham: Springer.

Jan Verheul, W., Schaap, L. (2010). Strong Leaders? The Challenges and Pitfalls in Mayoral Leadership. Public Administration, 88(2). 439-454.

Jarmara, T. (2024). Distribution of Seats in the New 2021 Czech Government Coalition in Terms of Coalition Theories and Power Indices of Political Parties. Czech Journal of Political Science, 1, 4-27.

Jarosz, A., Springer, B. (eds.) (2017). Powiat w Polsce. Problemy i wyzwania szczebla ponadgminnego. Zielona Góra: Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego.

Jarosz, A., Springer, B. (eds.) (2018). Samorząd miasta na prawach powiatu. Struktury, aktorzy, działanie. Zielona Góra: Wydawnictwo Uniwersytetu Zielonogórskiego.

Jasiński, M. (2010). Czy zawsze większy jest silniejszy, czyli jak zmierzyć siłę uczestników zgromadzeń decyzyjnych. Studia Socjologiczne, 1-2. 49-77.

Kinder, T., Stenvall, J. Six, F., Memon, A. (2021). Relational Leadership In Collaborative Governance Ecosystems. Public Management Review, 23(11). 1612-1639.

Kliber, P. (2015). Wprowadzenie do teorii gier. Poznań: Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Poznaniu.

Klonowski, M., Onasz, M. (2018). Wybrane zmiany w systemie wyborczym organów jednostek samorządu terytorialnego wynikające z ustawy o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych wstępna ocena, Studia Regionalne i Lokalne, 2(72). 99-117.

Klonowski, M., Onasz, M. (2021). Skutki zmian w systemie wyborczym organów jednostek samorządu terytorialnego wynikających z ustawy z 11 stycznia 2018 r., Athenaeum, 69. 147-170.

Krajowe Biuro Wyborcze (n.d.). Krajowe Biuro Wyborcze. https://pkw.gov.pl/kbw/zespoly-kbw.

Krukowska, J. (2018) Staż burmistrza na stanowisku a jego poglądy na zarządzanie gminą, Samorząd Terytorialny, 7-8. 24-38.

Kulas, B., Wendt, J. A. (2017). Wybory samorządowe do sejmików wojewódzkich w Polsce. Analiza wyników i preferencje elektoratu, regiony stabilne i labilne w latach 2002-2014. Gdańsk: Wydawnictwo „Bernardinum”.

Kulesza, M. (2008). Budowanie samorządu. Wybór tekstów ze „Wspólnoty” 1990-2007. Warszawa: Municipium.

Lewandowski, K., Wituska, E. (2012). Dychotomia aktywności starosty powiatowego w strukturze terenowej administracji publicznej. Studia z zakresu prawa, administracji i zarządzania UKW, 2. 23-44.

Majcherkiewicz, T. (2011). Wybory samorządowe, partie parlamentarne a wzory tworzenia koalicji w samorządach wojewódzkich, Studia Politologiczne. 20, 111-138.

Majcherkiewicz, T. (2018). Tworzenie koalicji regionalnych a ewolucja systemu wielopoziomowego w opinii marszałków województw od I do V kadencji, Athenaeum, 57. 54-77.

Majcherkiewicz, T. (2021). Politycy i polityka regionalna w systemie wielopoziomowym. Koalicje regionalne - dobór regionalnych elit samorządowych - modele polityki regionalnej - role aktorów i wzory karier, Kraków: Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie.

Marchant-Shapiro, T. (2014). Statistics for Political Analysis: Understanding the Numbers. Sage.

Maschler, M., Solan, E., Zamir, S. (2020). Game Theory. Cambridge: Cambridge University Press.

Michalak, B. (2018a). Ocena funkcjonalności zmian wprowadzonych do Kodeksu wyborczego w 2018 roku w świetle doświadczeń wyborów samorządowych. Studia Wyborcze, 28. 55-73.

Michalak, B. (2018b). Zmiana przepisów Kodeksu wyborczego przed wyborami samorządowymi, Athenaeum, 58. 75-99.

Michałowski, S. (2008). Uwarunkowania pełnienia ról przywódczych w samorządzie terytorialnym. In. S. Michałowski, K. Kuć-Czajkowska, Przywództwo lokalne a kształtowanie demokracji partycypacyjnej (pp. 27–44). Lublin: Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej.

Morgan, D. R., Watson, S. S. (1992). Policy Leadership in Council-Manager Cities: Comparing Mayor and Manager. Public Administration Review, 52(5). 438.

Mouritzen, P. E., Svara, J. H. (2002). Leadership at the Apex: Politicians and Administrators in Western Local Governments. Pittsburgh: Pittsburgh University Press.

Navarro, C., Karlsson, D., Magre, J., Reinholde, I. (2018). Mayors in the Town Hall: Patterns of Relations and Conflict among Municipal Actors. In: H. Heinelt, A. Magnier, M. Cabria, H. Reynaert, Political Leaders and Changing Local Democracy: The European Mayor (pp. 359-385). Cham: Springer.

Nwokora, Z., Pelizzo, R. (2018). Measuring Party Systems Change: A Political Perspective. Political Studies, 66(1). 100-118.

Onasz, M. (2022). Wpływ zmian w systemie wyborczym w 2018 r. na pozycję polityczną partii prezydenckich w gminach powyżej 20.000 mieszkańców. Przegląd Prawa Konstytucyjnego, 1(65). 81-95.

Orr, K., Bennett, M. (2017). Relational Leadership, Storytelling, and Narratives: Practices of Local Government Chief Executives. Public Administration Review, 77(4). 515-527.

Ospina, S. M. (2017). Collective Leadership and Context in Public Administration: Bridging Public Leadership Research and Leadership Studies. Public Administration Review, 77(2). 275-287.

Państwowa Komisja Wyborcza (n.d.). Państwowa Komisja Wyborcza, https://pkw.gov.pl/.

Pawłowska, A. (2008). Prawno-instytucjonalny wymiar przywództwa lokalnego (na przykładzie wybranych państw). In. A. K. Piasecki, Model przywództwa (pp. 442–465), Kraków: Wydawnictwo Profesja.

Pelissero, J. P. (2003). The Political Environment of Cities in the Twenty-first Century. In: J. P. Pelissero, Cities, Politics, and Policy. A Comparative Analysis (pp. 1-34). Washington: CQ Press.

Rakowska-Trela, A. (2018a). Nowelizacja samorządowego prawa wyborczego z 2018 r. Przegląd Prawa Konstytucyjnego, 4(44). 19-35.

Rakowska-Trela, A. (2018b). Zasada demokratycznego państwa prawnego a zmiany w prawie wyborczym. Studia Wyborcze, 25. 17-30.

Regulski J., Kulesza M. (2009). Droga do samorządu. Warszawa: Wolters Kulwer.

Sancino, A., Carli, G., Giacomini, D. (2023). Relational leadership in local governance: the engagement of mayors with citizens, public managers and politicians. Public Management Review, 25(9). 1730-1754.

Sancino, A., Castellani, L. (2016). New Development: Directly Elected Mayors In Italy - Creating A Strong Leader Doesn’t Always Mean Creating Strong Leadership. Public Money & Management, 36(2). 153-156.

Schragger, R. C. (2006). Can strong mayors empower weak cities? On the power of local executives in a federal system. The Yale Law Journal, 115(9), 2542-2578.

Sidor, M., Kuć-Czajkowska, K., Wasil, J. (2017). Koabitacja na poziomie gminnym w Polsce. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Sidor, M., Kuć-Czajkowska, K., Wasil, J. (2020). Przywództwo na poziomie lokalnym w Polsce w warunkach koabitacji - oczekiwania versus rzeczywistość, Athenaeum, 66(2). 20-34

Sidor, M., Kuć-Czajkowska, K., Wasil, K. (2015). Wpływ rozwiązań przyjętych w Kodeksie wyborczym na zjawisko koabitacji w gminach. Polityka i Społeczeństwo, 3(13), 151-164.

Sienkiewicz, M. K. (2011). Samorząd powiatowy w Polsce. Zamierzenia i realizacja. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Siwaniewicz, P., Krukowska, J. (2018). Czy polski burmistrz jest (zbyt) silny? Pozycja burmistrza w poziomych relacjach władzy – perspektywa europejska. Studia Regionalne i Lokalne, 4(74). 26-47.

Skrzypiński, D. (ed.) (2012). Rywalizacja o prezydenturę w miastach Dolnego Śląska. Wrocław: Wydawnictwo Marina.

Stoker, G., Mossberger, M. (1994). Urban Regime Theory in Comparative Perspective. Environment and Planning C: Government and Policy, 12(2). 195-212.

Stone, C. (1989). Regime Politics. Governing Atlanta 1946-1988. Kansas, Kansas University Press.

Svara, J. H. (1987). Mayoral Leadership in Council-Manager Cities: Preconditions versus Preconceptions. The Journal of Politics, 49(1). 207-227.

Svara, J. H. (1990). Official Leadership in the City. Patterns of Conflict and Cooperation. Oxford: Oxford University Press.

Svara, J. H. (1999). The Shifting Boundary between Elected Officials and City Managers in Large Council-Manager Cities. Public Administration Review, 59(1). 44.

Svara, J. H. (2003). Effective Mayoral Leadership in Council-Manager Cities: Reassessing the Facilitative Model. National Civic Review, 92(2). 157-172.

Sweeting, D. (2002). Leadership in urban governance. The mayor of London. Local Government Studies, 28(1). 3-20.

Sweeting, D. (ed.) (2017). Directly Elected Mayors in Urban Governance. Impact and Practice. Bristol: Policy Press.

Swianiewicz, P. (2007). Changing forms of urban government in Central and Eastern Europe. In: R. Hambleton, J. S. Gross. Governing Cities in a Global Era. Urban Innovation, Competition and Democratic Reform (pp. 93-112). Basingstoke, New York: Palgrave.

Swianiewicz, P., Klimska, U. (2003). Kto rządzi gminą? Lokalni liderzy polityczni w teorii i praktyce samorządu terytorialnego w Polsce. Samorząd Terytorialny, 4. 15-40.

Swianiewicz, P., Klimska, U., Mielczarek, A. (2004). Nierówne koalicje. Liderzy miejscy w poszukiwaniu nowego modelu zarządzania rozwojem. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.

Swianiewicz, P., Krukowska, J. (2018). Czy polski burmistrz jest (zbyt) silny? Pozycja burmistrza w poziomych relacjach władzy w perspektywie europejskiej, Studia Regionalne i Lokalne, 4. 26-47.

Teles, F. (2014). Facilitative Mayors in Complex Environments: why political will matters. Local Government Studies, 40(5), 809–829

Tomczak, Ł. (2019). Wybory do sejmiku województwa zachodniopomorskiego. Roczniki Nauk Społecznych, 1. 79-92.

Tomczak, Ł. (2020). Formowanie większości w radzie miasta Szczecina w warunkach bezpośredniego wyboru prezydenta. In: M. Kamola-Cieślik, Ł. Tomczak, Gospodarka i polityka w czasach przemian. Economy and politics in times of change, księga jubileuszowa dedykowana profesorowi Benonowi (pp. 356-376). Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek.

Wasil, J. (2023). Przywództwo lokalne kobiet w Polsce. Studium gmin wiejskich. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Metrics

0

Crossref logo

0


5

Views

0

PDF views